Trở lại Paris  tháng 6 / 2023

Tiết trời Paris tháng 6 nhẹ nhàng, khí trời se lạnh, kinh đô của ánh sáng, trái tim của Châu Âu vẫn thu hút những con người yêu văn hoá và nghệ thuật.  Chuyến đi trở lại Paris lần này, tôi thật không khỏi xúc động. Đến Pháp với lòng biết ơn chân thành gởi đến vợ chồng gia đình Bác Thuỵ Khuê và Lê Tất Luyện. 

Thuỵ Khuê tên thật là Vũ Thị Tuệ, sinh năm 1944 tại Nam Định, là một nhà văn, nhà phê bình nghệ thuật. 

Vợ chồng Lê Tất Luyện và Thuỵ Khuê.

Lên đường đến Pháp, các danh hoạ như Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Lê Phổ, Lê Bá Đảng... mang một hành trang đậm hồn Việt và luôn hướng về dân tộc. Thuỵ Khuê là người gắn bó với với các nghệ sĩ, cùng sinh hoạt và chia sẻ với nhau trong những tháng ngày sống xa quê hương. Thuỵ Khuê âm thầm bên cạnh, ghi nhận và suy niệm hết thảy những sự kiện trong cuộc đời và sự nghiệp của các danh hoạ. Có thể nói, mối quan hệ của hai Bác với các danh hoạ đương thời ví như tình cảm của những người thân ruột thịt. Nói như vậy để có thể hình dung được rằng, không ai có thể hiểu hơn về các danh hoạ ấy bằng Thuỵ Khuê. 

Thuỵ Khuê cùng ông bà Vũ Cao Đàm ( Saint- Paul de Vence 1991)

Sinh sống tại Pháp, vượt khỏi những rào cản kiểm duyệt, vượt khỏi những tư tưởng bị ràng buộc, điều này không chỉ làm tăng thêm được những nhu cầu đúng đắn trong việc nhìn nhận và yêu mến nghệ thuật của Thuỵ Khuê, mà nó còn nuôi dưỡng tâm hồn và phát triển trách nhiệm của Thuỵ Khuê đối với nghệ thuật Việt Nam. Bác ưu ái trao tặng đến bảo tàng Mỹ thuật Tp.Hcm những tác phẩm nghệ thuật cùng những tư liệu quý giá của các hoạ sĩ như Lê Thị Lựu, Lê Bá Đảng... với mong muốn người Việt có thêm những tài sản tinh thần quý giá. 

Sức ảnh hưởng của Thuỵ Khuê không chỉ nằm ở việc Bác là một nhà phê bình, mà nó còn nằm ở tấm lòng rộng lượng và tính cộng đồng. Chưa nói tới việc, bên cạnh Bác là một người chồng tri thức, hiểu biết, yêu nghệ thuật và luôn ủng hộ mọi quyết định của Bác. 

Chính sự hào phóng và rộng lượng của 2 vợ chồng Bác, mà chúng ta... thế hệ trẻ ngày nay có được  cơ hội nhìn ngắm những tác phẩm nghệ thuật tưởng chừng mãi mãi không chạm tới được. 

Tôi hạnh phúc và hào hứng đến Pháp cùng mong muốn, khát khao đón nhận những giá trị có lợi cho việc gìn giữ và phát huy tinh thần dân tộc.

Từng bước chân tôi đi đến, nơi các hoạ sĩ và gia đình Bác Thuỵ Khuê sinh sống và hoạt động nghệ thuật. Nghe Bác tâm sự từ những khó khăn trong những ngày đầu đến Pháp, cho đến những giây phút vui vẻ trao đổi học thuật của những con người tri thức... Tôi xúc động và cảm thấy mình cần nhiều hơn một trách nhiệm trong cuộc đời. 

  Paris ngày trở lại 26/ 6/2023